Biznes planının yazılması, yeni bir işin qurulması və ya mövcud bir işin inkişaf etdirilməsi üçün vacib bir addımdır. Biznes planı, müəssisənin məqsəd və hədəflərini, bazar imkanlarını, fəaliyyət strateqiyasını və maliyyə gözləntilərini ətraflı şəkildə təsvir edən bir sənəddir. Həmçinin investorları və kredit verənləri cəlb etmək üçün də istifadə olunur. Yaxşı hazırlanmış bir biznes planı, potensial riskləri və fürsətləri müəyyən etməyə kömək edir və işin uğurlu olmasını təmin edir.
Biznes Planının Ümumi Strukturuna Daxil Edilən Əsas Hissələr:
- İcra Xülasəsi (Executive Summary):
- Biznes planının ən vacib hissəsidir və planın qısa bir xülasəsini təqdim edir.
- Şirkətin adı, məqsədi, təklif etdiyi məhsul və xidmətlər, bazar hədəfi və maliyyə məqsədləri haqqında qısa məlumat verir.
- Bu hissə investorlar üçün çox önəmlidir, çünki onlar bu bölməyə əsaslanaraq davam edib etməməyə qərar verə bilərlər.
- Şirkət Təsviri (Company Description):
- Şirkətin və ya təşkilatın misyonu, vizyonu, hüquqi strukturu (məsələn, fərdi sahibkarlıq, məhdud məsuliyyətli cəmiyyət (MMC), səhmdar cəmiyyəti və s.) haqqında məlumat verir.
- İştirakçıların rolunu və şirkətin fəaliyyət göstərəcəyi sahəni açıqlayır.
- Bazar Araşdırması (Market Research):
- Hədəf bazarını müəyyənləşdirir, bu bazarın ölçüsünü, tələbatını və potensialını təhlil edir.
- Rəqabət təhlili təqdim edir və hansı güclü və zəif tərəflərin olduğunu göstərir.
- Müşteri tipləri (hədəf auditoriyası) və onların ehtiyacları barədə ətraflı məlumat verir.
- Məhsul və Xidmətlər (Products and Services):
- Şirkətin təklif etdiyi məhsul və ya xidmətlər haqqında geniş məlumat verir.
- Bu məhsulların və ya xidmətlərin bazardakı tələblərə necə cavab verdiyini, innovativ aspektlərini və potensial faydalarını vurğulamaq önəmlidir.
- Marketinq və Satış Strategiyası (Marketing and Sales Strategy):
- Şirkətin bazara necə çıxacağı, reklam və tanıtım planları, satış strategiyası və müştəri əlaqələri barədə məlumat verir.
- Hədəf bazara necə çatılacağı, qiymət siyasəti, məhsulun reklamı və distribusiya kanalları haqqında ətraflı məlumat verir.
- İdarəetmə və Komanda (Management and Team):
- Şirkət və ya layihə üçün idarəetmə komandası, onların təcrübələri və müvafiq bacarıqları haqqında məlumat verir.
- Hər bir komanda üzvünün rolunu və şirkətin inkişafına necə təsir edəcəyini izah edir.
- Fəaliyyət Planı (Operational Plan):
- Şirkətin gündəlik əməliyyatlarını necə idarə edəcəyini təsvir edir.
- İstehsal prosesi, xidmət təqdimatı, əməkdaşlar, texnologiya və digər əməliyyat aspektləri haqqında məlumat verir.
- Maliyyə Planı (Financial Plan):
- Şirkətin maliyyə vəziyyəti, büdcə, gəlir və xərclər proqnozları, qazanc və itki təhlilləri, pul axını planı və digər maliyyə göstəriciləri.
- Yatırımçılar və kredit verənlər üçün vacib olan gəlir gözləntiləri, xərclər, nağd pul ehtiyatları və şirkətin gələcəkdə qazanc əldə etmə potensialı haqqında təfərrüatlar.
- Risklər və Çətinliklər (Risks and Challenges):
- Müəssisənin qarşılaşa biləcəyi əsas risklər və çətinliklər haqqında məlumat.
- Bu risklərə qarşı götürüləcək tədbirlər və strateji yanaşmalar haqqında qısa izah.
- Əlavələr (Appendices):
- Əlavə məlumatlar, qrafiklər, cədvəllər, bazar araşdırma sənədləri və digər dəstək materialları.
- Həmçinin hüquqi sənədlər, müqavilələr və ya digər müvafiq sənədlər buraya daxil edilə bilər.
Biznes planı, həmçinin konkret bir vaxt çərçivəsi (adətən 3-5 il) üçün nəzərdə tutulur və təşkilatın böyüməsini, gəlir əldə etmə strategiyalarını, müştəri qazanma planlarını və digər əhəmiyyətli məsələləri əhatə edir. İyi bir biznes planı hazırlamaq həmçinin bazar dəyişikliklərinə qarşı adaptasiya olunmanıza kömək edəcək.